maandag 12 mei 2014

De donkere kant van perfectie


Wanneer is je schilderij of illustratie af? Ik dacht altijd dat het gewoon een kwestie zou zijn van werken en verbeteren, tot je vindt dat het goed is. Klinkt heel makkelijk en logisch. Maar wat gebeurt er dan als je het nog niet goed vindt? Betekent dat dat het dan dus nog niet klaar is? Is dat nog steeds zo als je het steeds maar weer niet goed vindt? Of zou het dan misschien wel aan jezelf kunnen liggen en ben je gewoon te onzeker?

Het kan best zijn dat je net als ik streeft naar een soort fictieve perfectie die dus altijd onbereikbaar zal blijven omdat hij niet bestaat.  In die gevallen is het zaak om te beseffen wanneer dat het geval is om vervolgens te accepteren dat het o.k. is. Doe je dat niet dan zal je altijd ontevreden blijven.

‘’Don’t let the perfect be enemy of the good’’-Voltaire

Met andere woorden; in plaats van jezelf te pushen tot het ‘perfect’ is en daardoor nergens te komen, kun je het beter accepteren als iets ‘goed’ is. Het is net iets anders dan de uitspraak “goed genoeg is ook goed genoeg”. Omdat Voltaire ook aangeeft dat die streef naar perfectie je vijand is en je dus juist in de weg kan zitten en je zelfs verlammen.

Dit geldt natuurlijk niet alleen voor ontwerpen. Als het je lukt om in het algemeen te werken en zelfs te leven volgens de uitspraak van Voltaire, ben je productiever en zorgt het ook voor veel meer innerlijke tevredenheid.

Een voorbeeld van  Gretchen Rubin: “toen ik een iemand vertelde dat mijn goede voornemen was om mijn vrienden verjaardag-emails te sturen, zei zij “je kan beter bellen, dat is veel leuker!”. Dat is wel waar, maar ik haat bellen, dus ik zal ook niet bellen. Wat ik wel doe is een email sturen”. Beter iets dan niets dus en daarmee tevreden zijn. Het is zelfs zo dat als je de lat te hoog legt  de kans groot is dat je het niet eens doet. Perfectie kan namelijk een vernuftig excuus zijn om iets gewoon helemaal niet te doen.

Misschien niet voor iedereen herkenbaar, maar voor mij wel in ieder geval.


Zo ben ik al tijden af en toe bezig aan een illustratie van Den Bosch, waarvan ik nooit weet of het nou wel of niet af is. Ik ben wel tevreden, denk ik, maar heb niet het gevoel dat het perfect is.

Op die manier streven naar perfectie is iets wat steeds terugkomt in alles dat ik in mijn leven doe. Perfectionistisch zijn klinkt als een leuke eigenschap, maar zit me vaak enorm in de weg. Het betekent namelijk niet dat ik alles perfect kan, maar wel dat ik eindeloos ontevreden kan zijn.

Maar als een ontwerp de kwaliteiten heeft waarvan ik wil dat het het heeft, zou ik gewoon tevreden mogen zijn. Dus om mezelf te helpen bombardeer ik deze illustratie dan ook als ‘’af’’. Gewoon omdat het ook goed zo is. Dat betekent niet dat ik er niet mee verder ga door hem bijvoorbeeld te gaan zeefdrukken. Maar als ik gewoon tevreden kan zijn met het ontwerp is dat een eerste en daarmee belangrijke stap om de perfectie geen vijand meer te laten zijn.